Atatürk’ün Altını Çizdiği Satırlar

Atatürk’ün okuma tutkusunu, okuduğu kitapları ve yöntemini en yakınında bulunanlardan, manevi kızı Prof. Dr. Afet İnan anlattı. Hürriyet Gazetesi’nden İhsan Yılmaz, Afet İnan’ın sözlerini köşesine taşıdı…�

“Atatürk çalışma yaşamında, genellikle, yorulmaz bir kudrete sahipti. Okumak onun için en büyük ihtiyaçtı. Yabancı dillerden Almancayı da anlamakla beraber, iyi bildiği Fransızcada yazılmış eserleri okumayı yeğlerdi. Onun dikkatle okuduğu kitapları, siz okuyacak olsanız, işaretlemiş olduğu şekilleri incelediğinizde, kitabın bütün ilginç taraflarının belirtilmiş olduğunu görürsünüz. Tarihi kitapları, daima harita ile izleyerek okur ve savaşlar için ayrıca krokiler çizerdi. En çok sevdiği konular: Tarih, coğrafya, filoloji, hukuk, sosyoloji, iktisat ve sanat konuları idi.”

‘Tarih-i Osmânî’den ‘Hammurabi Kanunu’na, ‘Düvel-i İslamiyye’den ‘Orhon Abideleri’ne, ‘Moğol İmparatorluğu’ndan ‘Arapların Genel Tarihi’ne, ‘Yerküre ve İnsanın Evrimi’ne kadar Atatürk’ün okurken altını çizdiği, notlar düştüğü kitaplarından bir seçki ‘Atatürk’ün Okuduğu Kitaplar’ adıyla Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları tarafından yayımlandı. Gürbüz D. Tüfekçi’nin daha önce iki cilt halinde yayımlanmış kitabından yapılan bu seçkide asıl nüshaları Anıtkabir’deki Atatürk ve Kurtuluş Savaşı Müzesi arşivinde bulunan Fransızca ve eski harfli Türkçe kitaplardan notlar alınmış sayfaların görüntüleri kullanılmış. Fransızca sayfaların tercümeleri yapılırken, eski harflerle yazılmış olanlarının da transkripsiyonuna yer veriliyor. Kitapta ayrıca Prof. Dr. Afet İnan, Prof. Zafer Toprak, Sadi Borak ve kütüphanecisi Nuri Ulusu’nun Gazi’nin kitaplığı ile ilgili yazılarından bölümler bulunuyor.

TARİHE ÖZEL BİR İLGİSİ VARDI

“Yabancı tarihçilerden H.G.Wells’i çok, ama çok beğenirdi. Dünya Tarihinin Ana Hatları adlı yazdığı kitabı devamlı okurdu. Okumakla da kalmadı ‘Bu kitabı herkes okumalı’ diyerek ‘hemen bu kitabı Türkçeye çevirin ve de çokça da bastırın’ talimatı verdi. Nitekim kitap hemen tercüme edildi ve de basıldı, dağıtıldı.Ayrıca okuduğu diğer tarih yazarları E. Pittard, George Muntandon, Albert Sorel, K. Marx, Max Beer gibileriydi.”

ÖNEMLİ YERLERİ KIRMIZI KALEMLE ÇİZERDİ

Atatürk’ün Çankaya Köşkü’ndeki kütüphanecisi Nuri Ulusu, tahmini beş bin kitaptan büyük bir çoğunluğunu kesin okumuştur diyerek okuma yöntemini anlatıyor: “Kitap okurken altını muhakkak kırmızı kalemle çizerek önemli hususları belirtirdi. Önemli olmayan yerleri ise ya mavi ya da kurşun kalemle çizerdi. Ama müthiş bir hızlı okuma tekniğine sahipti. Normal kalınlıkta bir kitabı başkası iki günde bitirirse o bir gecede bitiriverirdi.”

ÖZEL İŞARETLERİ VARDI

Atatürk okuduğu kitaplarda dikkatini çeken cümlelerin altına özel işaretler koyardı. O işaretler ve anlamları şöyleydi:“xx”: Önemli“xxx” Çok önemli“müh.”: Mühim“ç. mühim”: Çok mühim“D.”: Dikkat. Belirtilen fikri kabul etmiyor ya da şüpheli görüyor.

SON OKUDUĞU ‘BELLETEN’

“Tarih 15 Ekim 1938… Günlerden cumartesi… Atatürk o gün kendisini iyi hissetmemektedir. Profesör Afet İnan’ı çağırıp Tarih Kurumu çalışmaları hakkında bilgi istiyor. Kendisine sunulan bilgileri dinledikten sonra Tarih Kurumunca çıkarılmakta olan Belleten’i görmeyi arzu ediyor.İşte Atatürk’ün en son gördüğü ve okuduğu yapıt Belleten’in 5/6 sayılı nüshasıdır.”

Kaynak:  Hürriyet